Lost in translation

Terwijl Marloe zich klaarmaakt voor de nacht valt de electriciteit in Lindi uit. Alweer. Onmiddellijk reutelen de generators van het hotel zich warm en floept het licht opnieuw aan. Telefonisch bespreek ik met de Project Officer de eerste les die de vrijwilligers morgen aan de studenten geven.
Het is zover, na enkele weken schrijven kan ik aan den lijve ervaren wat al dan niet opgepikt wordt. 40 vrijwilligers uit Engeland en 40 vrijwilligers uit Tanzania smolten vorige maand samen. Zij zijn de grondtroepen van dit groots ICS-project. In 4 projecten op 3 locaties worden ze begeleid door telkens 1 Project Officer en 2 Teamleiders.
Deze vrijwilligers trainen, na een intense opleiding, studenten uit verschillende secundaire scholen. In kleine gemengde teams ontwikkelen zij de employability-vaardigheden die de weg naar een loopbaan verbreden.Doelen stellen, leiderschap ontwikkelen, zicht op eigen talenten, plannen en organiseren…. het zijn slechts enkele van de onderwerpen die aan bod komen. De praktische sollicitatietechnieken rond CV, brief en interview behandelen we eveneens.
Morgen introduceren 4 teams de basis van communicatie in enkele scholen in Lindi. Ik besprak vandaag nog het script van de training met de lerares Engels. “Zonder twijfel” beantwoordde ze mijn vraag of de studenten wel voldoende Engels beheersen. En de klassen tellen 20-tal leerlingen dus worden per 2 samengevoegd; 40 leerlingen per team. Ik herlees voor de zoveelste keer het script over het communicatiemodel. De bijhorende PowerPoint en ondersteunende filmpjes schrapte ik al wegens geen of gebrekkige electriciteit in de meeste scholen. Sommige vrijwilligers gingen creatief aan de slag met stift en papier. Anderen bereiden een vervangend toneeltje voor.
Prettig vermoeid gaan we slapen.

De vooraf geboekte chauffeur is ook vandaag te laat. Onderweg beproeft hij ons geduld met een tankbeurt en een sanitaire stop. We arriveren bezweet in de school die 4 km uit het dorp ligt. Gelegen op een prachtige berg die uitkijkt over de baai. Het zou een ideale locatie voor een 5 sterren resort kunnen zijn. Nu herbergen een 8-tal gebouwtjes de klassen van een secundaire school.
De vrijwilligers zoeken hun klas en ontmoeten meer dan 80 studenten samengepropt in 1 lokaal. Sommigen delen een lessenaar, anderen een stoel. Het is er muisstil. Met grote ogen kijken ze ons aan. Een Engelse vrijwilligster stelt zichzelf en het project voor. Bij elke vraag die ze stelt kijken sommigen grinnikend weg. Ze zitten daar en kijken. Zonder interactie. Begrijpen ze haar eigenlijk wel? Een lokale vrijwilliger grijpt in en vertaalt alles in het Swahili. Er ontstaat iets meer reactie. Een plotselinge stortregen klettert op de ijzeren dakplaten. Nu zijn de vrijwilligers compleet onverstaanbaar.
Ik zit op de achterste rij en observeer. De meeste studenten zwijgen en luisteren. Sommigen slapen. Een enkeling neemt het woord. Ik zie uniforms, hoofddoeken, versleten schoenen en veel blote voeten. De vrijwilligers blijven moedig de beginselen van communicatie uitleggen. Ik bedacht veel praktische oefeningen. Sommige leveren grappige situaties op. Andere gaan compleet de mist in. Een van de vrijwilligers kijkt me moedeloos aan. Zijn non-enthousiasme stimuleert de interactie ook niet echt.

Tijdens de nabespreking voel ik de teleurstelling van deze jonge vrijwilligers. Ik wil adviseren en de moeizame interactie bespreken maar voel dat dit het laatste is wat zij nu willen horen.
Snikkend beweert een vrijwilligster dat de studenten niet naar haar willen luisteren, geen woord Engels spreken en totaal niet geïnteresseerd zijn in het hele employability idee. Ze voelt zich ook niet begrepen door haar Tanzaniaanse medevrijwilligers die haar botweg onderbraken tijdens de les. En daarnaast loopt de communicatie met haar lokaal gastgezin niet. De overige teamleden zwijgen bij al dat leed en staren naar de vloer. We spreken af om elkaar een uur later op het strand te ontmoeten. Ik verwerk mijn feedback en stimuleer hen niet op te geven. Argumenten en begrip wisselen elkaar af. Ik bestel een biertje en kijk naar een volle maan.
Twee dagen later daag ik 2 teams uit een herwerkte nieuwe sessie te geven. Ik overtuig ze van het belang van deze test en houd me beschikbaar voor extra hulp. De chauffeur verschijnt mooi op tijd. Op school zijn we getuige van een interactieve sessie over non-verbale communicatie.
Hebben de studenten zich aangepast aan ons? Of wij aan hen? Ik bestel 2 biertjes en ben trots. Trots op de moedige vrijwilligers. Trots op Romana en haar leergierige mede-studenten. En eigenlijk ook trots op mezelf.
Op naar de volgende sessie.